نارین قلعه در شهر تاریخی «بلقیس» واقع در 3 کیلومتری جنوب غربی اسفراین، یکی از بزرگ‌ترین بناهای خشتی و گلی کشور است؛ این اثر تاریخی هم‌اکنون در حال مرمت میراث فرهنگی بوده و البته در چند سال گذشته بخش زیادی از این شهر تاریخی مرمت‌شده و مورد توجه و بازدید تعداد زیادی از گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته است.
ارگ باشکوه نارین، بعنوان یکی از بزرگ‌ترین قلعه‌های خشتی و باستانی ایران با وجود خندق های فراوان اطراف خود، نفوذ پذیری سرسختانه ای را در گذر تاریخ از خود نشان داده است و دشمنان تاریخی این قلعه بزرگ و استوار را مایوس ساخته است.
محدوده شهر تاریخی «بلقیس» که در واقع اسفراین کهن محسوب می‌شود قدمتی حدود چهار هزار ساله داشته اما شواهد و یافته‌های جدید تاریخی حاکی از آن است که دیرینگی شهر تاریخی «بلقیس» در شهرستان اسفراین به قرن دوم اسلامی می‌رسد.
نارین قلعه، ارگی 1200 ساله که نخستین دوره استقرار در ارگ براساس اشارات متون تاریخی و یافته‌های باستان‌شناسی به دوره سلجوقیان برمی‌گردد. ارگ «بلقیس» اسفراین پس از ارگ بم دومین بنای گلی ایران است که براساس اصول معماری ساسانی ساخته‌شده و مهم‌ترین مصالح به‌کاررفته در آن خشت و گل است.
این دژ تاریخی دارای 29 برج بوده که ارتفاع هرکدام از آن‌ها حدود 11 متر است و این 29 برج از هر سو با خندق احاطه‌شده‌اند. فضای داخلی قلعه با حفاری‌های قاچاق به‌کلی مضطرب شده و فقط از این ارگ بزرگ که زمانی دارای سه‌طبقه فضای معماری بوده تنها یک پوسته گلی باقی‌مانده است.
گردآوری: احسان بلوریان، 1396/11/21
